Echtgenote Amerikaanse vicepresident vraagt aandacht voor creatieve therapie

Karen Pence ontdekte de creatieve therapie een decennium geleden in een ziekenhuis in Washington. De voormalige leerkracht, die zelf aquarellen schildert, zette nadien haar schouders onder een fonds om creatieve therapie verder te ontwikkelen. Als first lady van deelstaat Indiana, bezocht Karen Pence zowel binnen Indiana als buiten de VS een waaier aan creatieve programma’s voor kinderen.

Heel wat kinderen en jongeren kampen met psychische problemen. En het is lang niet altijd met medicatie dat je hen helpt. Naast gesprekstherapie is de creatieve therapie een sterke aanvullende behandelvorm. Artsen en therapeuten gaan daarin op zoek naar de krachten van het kind en naar zijn expressiemogelijkheden.

Het doel is niet louter om kunst te maken. Voor een kind of een jongere biedt de creatieve therapie heel wat mogelijkheden, bijvoorbeeld emoties uitdrukken waarvoor je geen woorden vindt, vat krijgen op je gedrag of je angsten, of je zelfwaardegevoel vergroten.

Nieuwe methodes UPC KU Leuven

Karen Pence en haar dochter Charlotte, maakten gisteren (maandag 20 februari) kennis met enkele speerpunten in de creatieve therapie voor kinderen en jongeren van het UPC KU Leuven. Ze sprak er met therapeuten, en kinderen vertelden er over de werken die ze maakten.

UPC KU Leuven is een pionier in creatieve therapie. Binnen de dienst kinder- en jeugdpsychiatrie werden al diverse methodes ontwikkeld, zoals Het Toverbos, een vorm van psychodrama waarbij kinderen in de huid kruipen van een zelfgekozen dier. En het ziekenhuis blijft hierin vernieuwen. Onlangs startte project Ne9en: drie academici, drie bedrijfsleiders en drie kunstenaars werken samen met jongeren een artistiek project uit.

Zorg vermaatschappelijken

Het nieuwe project Ne9en past ook in het streven van het UPC KU Leuven om de zorg niet louter binnen de ziekenhuismuren, maar in samenwerking met andere partners in en buiten de geestelijke gezondheidszorg te verlenen.

Sinds afgelopen jaar werkt het UPC KU Leuven intensief samen in het nieuw opgerichte provinciaal netwerk Yuneco, dat gericht werkt aan het vermaatschappelijken van de psychiatrische zorg voor kinderen en jongeren. 

Toverbos

Het Toverbos is een vorm van psychodrama, ontworpen door ergotherapeut Niki Jeannin (auteur boek Emoties in de kleuterklas, oefenen met de methode van ‘Het Toverbos’), waarbij kinderen in de huid kruipen van een zelfgekozen dier. In het Toverbos moeten ze allerlei problemen overwinnen en met hun gevoelens leren omgaan. De kinderen spelen situaties uit het echte leven na, maar in het spel kunnen ze vrij experimenteren en oefenen. Ze leren bij in sociale en emotionele vaardigheden en ontdekken nieuwe oplossingen voor problemen. Dankzij het spel blijven die ervaringen beter bij. De therapeut speelt in het Toverbos mee als Grote Vogel. Hij verplaatst zich in de leefwereld van het kind en ontdekt hoe het kind voelt en denkt. Grote Vogel helpt ook om constructieve regels in het bos te installeren en te handhaven.

Kawa-model

Kawa is Japans voor rivier. In het Kawa-model reiken therapeuten de metafoor van de rivier aan kinderen aan. Daarin kunnen ze verbeelden en non-verbaal vertellen. De kinderen maken een eigen levensrivier in het zand. De stenen zijn obstakels. Een grote hoop stenen vormt een dam die hun ontwikkeling tegenhoudt: de takken staan symbool voor talent, kracht, zelfvertrouwen en voor betrokken mensen om hen heen. Het Kawa-model is een krachtig instrument voor het kind om te kijken naar en te vertellen over zichzelf, zijn leven, zijn welbevinden.

Beeldende therapie en kunst 
Naast praten over zichzelf en over moeilijkheden, is het voor kinderen belangrijk om een tastbaar beeld vorm te geven. Als expressie naar zichzelf, maar ook naar de leefgroep waarin ze verblijven en naar hun gezin. Er zijn heel wat mogelijkheden. Een paar voorbeelden: jongeren gaan aan de slag met cartoons, waarin ze zichzelf kunnen herkennen of waarmee ze hun problemen kunnen relativeren. Of jongeren maken een eigen Rothko-schilderij ­–met weinig kleur toch een gevarieerd kleurvlak maken helpt jongeren met een contactstoornis die vaak uitgesproken zwart-wit denken. Of ze schilderen zoals Mondriaan, met abstracte kleurvlakken waaraan je persoonlijke eigenschappen toekent en die alzo communiceert. Of jongeren leren een ouder hoe je moet pottendraaien met klei, en halen zo hun band aan met hun vader of moeder. Soms bezoekt de therapeut ook musea en tentoonstellingen met de jongeren.

Ne9en

Er staat een nieuw project in de steigers: de vzw Ne9en. Drie academici, drie bedrijfsleiders en drie kunstenaars werken samen met de dienst kinder- en jeugdpsychiatrie van het UPC KU Leuven. De idee is dat bedrijven een opdracht geven aan een kunstenaar. Hij creëert, als artist in residence, samen met de jongeren van een afdeling een kunstobject voor dat bedrijf. Het project is pas gestart en een eerste voorstel is reeds in aanmaak.

Kunstacademie in ziekenhuisschool

Elke dinsdag komen twee docenten van de Leuvense kunstacademie ‘lesgeven’ in de ziekenhuisschool. Zo krijgen alle kinderen in het ziekenhuis –lichamelijk of psychisch ziek– de kans om naast gewone les ook lessen beeldende kunst te volgen.