Familiegerichte en ontwikkelingsondersteunende zorg voor premature baby’s is cruciaal voor latere hersenontwikkeling

Wetenschappelijk bewijs is duidelijk: een neonatale intensieve zorgomgeving kan invloed hebben op de hersenontwikkeling van premature baby’s. Tot 20 jaar geleden lag de focus vooral op de technologie om baby’s in leven te houden met bijvoorbeeld beademing, ingrepen en medicatie.  Maar op lange termijn kan blootstelling aan pijn en stress bij vroeggeboren baby’s leiden tot emotionele moeilijkheden of gedragsstoornissen.

Daarom werkt de neonatodienst van UZ Leuven al enige tijd volgens de principes van NIDCAP, een afkorting voor Newborn Individualized Developmental Care and Assessment Program. Uitgangspunt is evidencebased ontwikkelingsondersteunende en familiegerichte zorg van vroeggeboren baby’s. Vanuit individuele observatie van de baby stemmen zorgverleners de zorg op maat van het kind af en bepalen ze voor elk kind apart ontwikkelingsdoelen.

Baarmoedernestgevoel

Sinds kort is UZ Leuven ook een erkend NIDCAP-opleidingscentrum. Voortaan zullen verpleegkundigen, vroedvrouwen, neonatologen of thuiszorgverleners vanuit België, Nederland en andere Europese landen opleidingen in het universitaire ziekenhuis kunnen volgen om hun zorg voor vroeggeboren baby’s te verbeteren.

Prof. dr. Anne Debeer, neonatoloog in UZ Leuven en coördinator van het NIDCAP-trainingscentrum: “Om de hersenontwikkeling maximaal te beschermen, krijgt de baby zoveel mogelijk huid-huidcontact met zijn ouders, slaapt hij op zijn eigen ritme en drinkt hij moedermelk als dat mogelijk is. Daarnaast proberen we pijn en stress te verminderen. Waar een kindje vroeger in het schelle ziekenhuislicht lag, beperken we nu onnodige blootstelling aan licht en geluid. We nestelen baby’s in hun couveuse voor een echt baarmoedernestgevoel.”

Nauwkeurige observatie

Het belangrijkste aan het werken volgens NIDCAP is dat vroedvrouwen en artsen niet aan routinezorg doen. Ze observeren elke baby en stemmen de zorg af op wat de baby op dat moment aankan. Daarnaast proberen ze de ouders te ondersteunen als centrale zorgfiguur voor hun kind.Niet alleen de medische zorg voor de baby’s, maar ook psychologische ondersteuning van de ouders is essentieel. Mama en papa zijn de primaire verzorgers van de baby, zodat ze klaar zijn om het over te nemen als de baby naar huis kan.

Prof. dr. Gunnar Naulaers, diensthoofd neonatologie: “De nieuwe evidencebased basisprincipes voor een neonatale dienst zijn ondertussen wereldwijd aanvaard. Nauwkeurige observatie is van cruciaal belang: de zorgverleners kijken wat de baby met zijn beperkte mogelijkheden kan vertellen. Als de baby in diepe slaap is, laten ze hem slapen, ook al past dat niet in het werkschema. Maar dat vraagt natuurlijk extra investeringen op het vlak van infrastructuur en mankracht. Ik ben ontzettend trots dat we als eerste in Vlaanderen een NIDCAP-trainingscentrum zijn. Er is echt nood aan meer NIDCAP-specialisten in ons land, zodat we de langetermijnvooruitzichten van vroeggeboren baby’s kunnen verbeteren.”

Alexander De Croo, Eerste Minister: “Voor ouders van vroeggeboren baby’s is het tijdens de eerste dagen en weken soms bang afwachten. Gelukkig kunnen baby en ouders rekenen op zorgteams met de juiste kennis en ervaring. Hun inzet maakt dat het vroeggeboren kind de juiste zorg op maat krijgt, niet enkel om die eerste periode zo goed mogelijk door te komen maar ook de beste kansen te geven voor later. Dat is meteen de reden waarom dit eerste Nederlandstalige opleidingscentrum voor ontwikkelingsgerichte zorg zo belangrijk is en we als federale regering daar graag mee onze schouders onder zetten.”

Het NIDCAP-trainingscentrum van UZ Leuven voorziet opleidingen op verschillende niveaus, van basiskennis in de ontwikkelingsgerichte zorg tot meer doorgedreven opleidingen van enkele jaren. De Vlaamse overheid was al langer vragende partij voor een trainingscentrum in Vlaanderen en subsidieerde de opleidingen van 2 NIDCAP-trainers in UZ Leuven. Wereldwijd zijn er een 25-tal NIDCAP-trainingscentra.Op 7 mei 2022 organiseert UZ Leuven een feestelijke opening van het NIDCAP-opleidingscentrum met een wetenschappelijk symposium.